Պատվաստումը ճիշտ ընտրություն է ձեզ, ձեր ընտանիքին և ձեր համայնքին COVID-19-ից պաշտպանելու համար: Պատվաստումը նվազեցնում է վարակի, հիվանդացության և մահացության վտանգը և հանդիսանում է համաճարակի դադարեցման ամենաարդյունավետ միջոցներից մեկը։

Վրաստանի կանոնակարգերի համաձայն ՝ պատվաստումը հնարավոր է COVID-19 վարակի հաստատումից 30 օր անց: Բացառություն են կազմում այն ​​անհատները, ովքեր բուժվել են ապաքինող պլազմայով COVID-19 վարակի ժամանակ և անհատներ, ովքեր ունեցել են բազմահամակարգային բորբոքային համախտանիշ սուր ժամանակահատվածում: (Նվազագույն միջակայքը `120 օր):

Համաճարակը կասեցնելու համար COVID-19-ի դեմ պատվաստումներին զուգահեռ անհրաժեշտ է շարունակել կանխարգելիչ միջոցառումները՝ դիմակ կրել, ձեռքերի հիգիենա և առնվազն 1 մետր հեռավորություն պահել։

COVID-19-ի դեմ պատվաստանյութերը ռեկորդային կարճ ժամանակում ստեղծված աննախադեպ համագործակցության և խոշոր ներդրումների արդյունք են և այն լիովին համապատասխանում է անվտանգության բոլոր չափանիշներին։

COVID-19-ի դեմ պատվաստանյութերը օգտագործվում են միայն կլինիկական փորձարկումներում մանրակրկիտ ուսումնասիրությունից և վերլուծությունից հետո: Երկրում ներդրվում են միայն Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կամ նրա խիստ կարգավորող մարմինների (SRAs) կողմից լիազորված պատվաստանյութերը, որոնք երաշխավորում են որակ, անվտանգություն և արդյունավետություն:

Ինչպես ցանկացած ալերգենի դեպքում, օրինակ. պենիցիլինից կամ գետնանուշից, կրասանա խայթոցներից և այլն, որոշ մարդիկ կարող են ալերգիկ ռեակցիա ունենալ, նմանատիպ արձագանք կարելի է տեսնել նաև COVID-19-ի դեմ պատվաստանյութերի դեպքում։

Հետևաբար, կարևոր է ձեր բժշկին տեղեկացնեք, երբևէ ունեցել եք որևէ բանի նկատմամբ ծանր ալերգիկ ռեակցիա թե ոչ, հատկապես, եթե այդ իրավիճակը պահանջել է էպինեֆրինի օգտագործում կամ հոսպիտալացում:
Սուր ալերգիկ ռեակցիաները (անաֆիլաքսիա) սովորաբար զարգանում են պատվաստումից անմիջապես հետո, այնուամենայնիվ, պատշաճ պատրաստված բժշկական անձնակազմը կարող է կառավարել այն։

Բժշկական հաստատությունից դուրս գալուց հետո, եթե վատ եք զգում և կարծում եք, որ կարող եք ալերգիկ ռեակցիա ունենալ, անմիջապես դիմեք ձեր բժշկին:

Պֆայզեր-Բիոնտեքի ի-ՌՆԹ պատվաստանյութ (PFIZER-BIONTECH)

● Մինչև 12 տարեկան
● Հայտնի ծանր ալերգիկ ռեակցիաներ պատվաստանյութի ցանկացած բաղադրիչի, հատկապես պոլիէթիլեն գլիկոլի (PEG) կամ հարակից մոլեկուլների նկատմամբ:
● Անաֆիլակտիկ ռեակցիա պատվաստանյութի առաջին դեղաչափից: Այս դեպքում պատվաստանյութի երկրորդ չափաբաժին չի կատարվում։
● Ծանր հիվանդություն սուր տենդով (38,50C-ից բարձր) ՝ պատվաստումը պետք է հետաձգվի մինչև ապաքինումը:
● COVID-19 վարակ ախտորոշվելուց 30 օրվա ընթացքում:
● COVID-19-ով վարակված մարդկանց բուժում մոնոկլոնալ հակամարմիններով կամ ապաքինող պլազմայով. Պատվաստումը պետք է հետաձգվի բուժման ավարտից առնվազն 90 օրով՝ բուժման և պատվաստանյութի հետևանքով առաջացած իմունային պատասխաններից խուսափելու համար:
● Ցանկացած այլ պատվաստանյութի և COVID-19 պատվաստանյութի միջև նվազագույն ինտերվալը կազմում է 14 օր։ Բացառություն են կազմում կատաղության (հակաբիրիսային) և հակատետանուսային պրոֆիլակտիկան, որն իրականացվում է առանց ինտերվալի պաշտպանության։

Աստրազենեկայի վեկտորային պատվաստանյութ (ASTRAZENECA)

● Մինչև 45 տարեկան
● Գերզգայունություն պատվաստանյութի որևէ ակտիվ բաղադրիչի կամ հավելումների նկատմամբ:
● Անաֆիլակտիկ ռեակցիա պատվաստանյութի առաջին դեղաչափին: Այս դեպքում պատվաստանյութի երկրորդ դոզան չի տրվում:
● Հեպարինով պայմանավորված թրոմբոցիտոպենիա (HITT ან HIT type 2).
● Տարածված երակային և (կամ) զարկերակային թրոմբոզ Թրոմբոցիտոպենիայի ֆոնի վրա, որը առաջացել է COVID-19-ի որևէ պատվաստանյութով իմունիզացիայից հետո, Աստրազենեկա պատվաստանյութի երկրորդ դեղաչափը չի տրվում:
● Մազանոթային արտահոսքի համախտանիշ– CLS.
● Ծանր հիվանդություն սուր տենդով (38,50C-ից բարձր) ՝ պատվաստումը պետք է հետաձգվի մինչև ապաքինումը:
● COVID-19 վարակ ախտորոշվելուց 30 օրվա ընթացքում:
● Ցանկացած այլ պատվաստանյութի և COVID-19 պատվաստանյութի միջև նվազագույն ինտերվալը կազմում է 14 օր։ Բացառություն են կազմում կատաղության (հակաբիրիսային) և հակատետանուսային պրոֆիլակտիկան, որն իրականացվում է առանց ինտերվալի պաշտպանության։

Սինոֆարմի ոչ ակտիվացված պատվաստանյութ (SINOPHARM)

● Մինչև 18 տարեկան
● Գերզգայունություն պատվաստանյութի որևէ ակտիվ բաղադրիչի կամ հավելումների նկատմամբ:
● Անաֆիլակտիկ ռեակցիա պատվաստանյութի առաջին դեղաչափին։ Այս դեպքում պատվաստանյութի երկրորդ դոզան չի տրվում: Նաև պատվաստանյութը չի տրվում, եթե առաջին դեղաչափից հետո նկատվում է ոչ ցանկալի ռեակցիա նյարդային համակարգի կողմից:
● Ալերգիկ ռեակցիա նախկինում ստացված ցանկացած պատվաստանյութի նկատմամբ (սուր ալերգիկ ռեակցիա, անգիոեդեմա, շնչահեղձություն և այլն):
● Չվերահսկվող էպիլեպսիայի կամ այլ առաջադեմ նյարդաբանական հիվանդության պատմություն (Գիլեն-Բարեի համախտանիշ):
● Լուրջ խրոնիկ հիվանդության վերջնական փուլ կամ որոշ խրոնիկ հիվանդություններ, որոնք կարող են ցանկացած պահի դառնալ կյանքին սպառնացող:
● Հղիություն
● Կրծքով կերակրել
● Ջերմությամբ ընթացող (38,50C-ից բարձր) սուր հիվանդություն; ցանկացած խրոնիկ հիվանդության սրացում.
● COVID-19 վարակ ախտորոշվելուց 30 օրվա ընթացքում:
● Իմունոգլոբուլին ստանալուց հետո COVID-19-ի դեմ պատվաստումը կատարվում է 1 ամսվա ինտերվալով։
● Ցանկացած այլ պատվաստանյութի և COVID-19 պատվաստանյութի միջև նվազագույն ինտերվալը կազմում է 14 օր։ Բացառություն են կազմում կատաղության (հակաբիրիսային) և հակատետանուսային պրոֆիլակտիկան, որն իրականացվում է առանց ինտերվալի պաշտպանության։

Սինովակի ոչ ակտիվացված պատվաստանյութը (SINOVAC)

● Մինչև 18 տարեկան
● Գերզգայունություն պատվաստանյութի որևէ բաղադրիչի նկատմամբ:
● Անաֆիլակտիկ ռեակցիա պատվաստանյութի առաջին դեղաչափին։ Այս դեպքում պատվաստանյութի երկրորդ դոզան չի տրվում:
● Հղիություն
● Կրծքով կերակրել
● Ջերմությամբ ընթացող (38,50C-ից բարձր) սուր հիվանդություն; ցանկացած խրոնիկ հիվանդության սրացում.
● COVID-19 վարակ ախտորոշվելուց 30 օրվա ընթացքում:
● Իմունոգլոբուլին ստանալուց հետո COVID-19-ի դեմ պատվաստումը կատարվում է 1 ամսվա ինտերվալով։
● Ցանկացած այլ պատվաստանյութի և COVID-19 պատվաստանյութի միջև նվազագույն ինտերվալը կազմում է 14 օր։ Բացառություն են կազմում կատաղության (հակաբիրիսային) և հակատետանուսային պրոֆիլակտիկան, որն իրականացվում է առանց ինտերվալի պաշտպանության։

Արդյունավետության ցուցանիշը անհատական է բոլոր պատվաստանյութերի համար և հիմնված է III փուլի ուսումնասիրությունների վրա, որոնք նկարագրված են ցանկացած պատվաստանյութի ծանոթագրության մեջ: Այս փուլում օգտագործվող պատվաստանյութերի արդյունավետությունը տատանվում է 60%-ից 95%-ի սահմաններում: Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության և խիստ կարգավորող մարմնի կողմից լիազորված պատվաստանյութերը 100%-ով արդյունավետ են հիվանդության ծանր ձևերի, հոսպիտալացման և մահացության կանխարգելման համար:

Ինչպես COVID-19-ը, այնպես էլ COVID-19-ի դեմ պատվաստանյութերը նոր են։ Հետևաբար, այս փուլում առողջապահության ոլորտի մասնագետները հստակ չգիտեն, թե որքան ժամանակ է մարդը պաշտպանված վարակի փոխանցումից կամ պատվաստումից հետո։ Մյուս կողմից, քաջ հայտնի է, որ COVID-19-ը բազմաթիվ բարդությունների և մահվան պատճառ է դարձել ամբողջ աշխարհում։ Պատվաստումն ամենաանվտանգ ընտրությունն է:

Պատվաստումը կարող է ուղեկցվել կողմնակի ազդեցություններով, ինչը նորմալ է և ցույց է տալիս, որ ձեր օրգանիզմում իմունիտետ է զարգանում:

COVID-19-ի դեմ պատվաստանյութի առաջին կամ երկրորդ դեղաչափից հետո դուք կարող եք զգալ հետևյալ հետևանքները՝ ռեակցիա (ցավ, այտուց, կարմրություն) ներարկման տեղում, հոգնածություն, ոտքի կանգնելու անկարողություն, գլխացավ, մկանային ցավ, դող, հոդացավ, ջերմություն, սրտխառնոց, այտուցված ավշային հանգույցներ (լիմֆադենոպաթիա)
COVID-19 պատվաստանյութը, ինչպես ցանկացած այլ պատվաստանյութ կամ դեղամիջոց, կարող է առաջացնել որոշ կողմնակի ազդեցություններ։

Այնուամենայնիվ, այս իրադարձությունները հիմնականում մեղմ են և ժամանակավոր և հաճախ տեղի են ունենում պատվաստումից հետո 3 օրվա ընթացքում: Այնուամենայնիվ, եթե ձեր ախտանշանները շարունակվում են և դուք վատ եք զգում, անհապաղ դիմեք ձեր ընտանեկան բժշկին կամ զանգահարեք 1522 հեռախոսահամարին

Պատվաստումը խորհուրդ է տրվում չնայած COVID-19 վարակը հաղթահարելուն, քանի որ այս փուլում գիտությանը հայտնի չէ, թե որքան ժամանակ է պահպանվում բնական իմունիտետը հիվանդության փոխանցումից հետո։

Կլինիկական փորձարկումների տվյալները ցույց են տալիս, որ ներկայումս հաստատված COVID-19-ի դեմ պատվաստանյութերը կարող են ապահով կերպով կիրառվել այն մարդկանց համար, ովքեր արդեն վարակվել են COVID-19 վարակով: Պատվաստումն իրականացվում է անկախ նրանից, թե հիվանդությունը սիմպտոմատիկ էր, թե ասիմպտոմատիկ: Նախքան պատվաստվելը ձեզ հարկավոր չէ վիրուսի թեստ անցնել կամ որևէ այլ հետազոտություն անցնել:

Վրաստանում COVID-19-ով հաստատված վարակով հիվանդները կարող են պատվաստվել հիվանդության հաստատումից 30 օր հետո։ Բացառություն են կազմում այն մարդիկ, ովքեր բուժվել են ապաքինող պլազմայով COVID-19 վարակի ժամանակ և մարդիկ, ովքեր ունեցել են բազմահամակարգային բորբոքային համախտանիշ սուր ժամանակահատվածում: Այս դեպքում նվազագույն ինտերվալը 120 օր է։

Հաշվի առնելով վտանգներն ու առավելությունները հղի և կերակրող կանանց պատվաստումը թույլատրվում է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության առաջարկությամբ։

Վրաստանում հղի և կերակրող կանայք COVID-19- ի դեմ կարող են պատվաստվել Pfizer-BioNTech պատվաստանյութով: Պատվաստումը խորհուրդ է տրվում հղիության ցանկացած ժամկետում:

Պատվաստման համար նախնական բժշկական նախապատրաստություն կամ հատուկ ախտորոշիչ թեստեր չեն պահանջվում: Միայն որոշակի, հատուկ (ներառյալ ծանր խրոնիկ հիվանդների) դեպքերում որոշումը կայացնում է բժիշկը:

Առանց բժշկի նշանակման պատվաստումից առաջ հակահիստամինների կամայական ընդունումն անթույլատրելի է, քանի որ սուր ալերգիկ ռեակցիան (անաֆիլաքսիա) կանխելու փոխարեն կարող է երգարաձգվել բժշկական օգնությունը անաֆիլաքսիայի ոչ լիարժեք վաղ նշանների պատճառով:

Կորոնավիրուսի դեմ հակամարմինների հետազոտումը մինչև պատվաստումը տեղեկատվական չէ և անկախ թեստի արդյունքից պահանջվում է լիարզեք պատվաստում: